6ωρο εναντίον παγκοσμιοποίησης

6ωρο εναντίον παγκοσμιοποίησης:
 Μια ιδέα που προέτασσαν οι πιο ζωντανές δυνάμεις του εργατικού κινήματος στις αρχές του 1980 αναβιώνει στην Σουηδία

Από την εφημερίδα «Ρήξη» Οκτωβρίου (φ.117), του Γιώργου Ρακκά. 

Μια τάση υπέρ της 6ωρης εργασίας εκφράζεται τα τελευταία χρόνια σε επιχειρήσεις και θεσμούς της Σουηδίας. Την αρχή έκαναν startup επιχειρήσεις, ενώ στη συνέχεια το μέτρο εφάρμοσε πιλοτικά και ο Δήμος του Γκέτεμποργκ. Οι ενδείξεις αναφέρουν θετικά αποτελέσματα, αύξηση της ωριαίας αποδοτικότητας, και βελτίωση της υγείας και της διάθεσης του εργαζόμενου προσωπικού. Η διευθύντρια της εταιρείας Brath, που εφάρμοσε πρώτη το μέτρο δήλωσε: «ενδιαφερόμαστε για τους υπαλλήλους μας, ενδιαφερόμαστε τόσο που δίνουμε προτεραιότητα στο χρόνο με την οικογένειά τους, να μαγειρεύουν ή να κάνουν άλλα πράγματα τα οποία τους αρέσουν». Ένας σύμβουλος εταιρείας τεχνολογιών αιχμής, πρόσθεσε: «Το να παραμείνει κάποιος συγκεντρωμένος σε μία συγκεκριμένη δουλειά επί οκτώ ώρες είναι τεράστια πρόκληση. Προκειμένου να αντεπεξέλθουμε, ασχολούμαστε και άλλα πράγματα και κάνουμε διαλείμματα ώστε να γίνει πιο υποφερτή η ημέρα. Την ίδια στιγμή δυσκολευόμαστε να διαχειριστούμε τη ζωή μας εκτός εργασίας».
Η ιδέα για την ριζική μείωση του εργάσιμου χρόνου είναι σχετικά παλαιά –μάλιστα κέρδιζε έδαφος στις αρχές της δεκαετίας του 1980, όπου το παραγωγικό μοντέλο στις περισσότερο ανεπτυγμένες βιομηχανικά χώρες της Ευρώπης βρέθηκε μπροστά σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Μπροστά στο αίνιγμα του στασιμοπληθωρισμού, που ταλάνιζε τότε τις ευρωπαϊκές οικονομίες – ανοίχτηκαν δύο δρόμοι: Ο πρώτος, προτασσόταν από τις πιο δημιουργικές δυνάμεις στους κόλπους της εργασίας -και αφορούσε έναν μετασχηματισμό στα θεμέλια του εργασιακού μοντέλου: Να δουλεύουμε όλοι, να δουλεύουμε λιγότερο, να εισάγουμε νέες τεχνολογίες στην παραγωγή, οι οποίες σε συνδυασμό με μια διαφορετική οργάνωση της ανθρώπινης εργασίας (περισσότερο οριζόντια και συνεργατική) θα συντηρούσαν την παραγωγικότητα απαιτώντας μικρότερο έργο. Το σχέδιο αυτό ονομάστηκε συμβατικά μεταφορντισμός ή τογιοτισμός (καθώς οι Ιάπωνες το εφάρμοζαν ήδη στις νέες, τότε, μονάδες της Τογιότα).

Το πρόβλημα για τις άρχουσες τάξεις της Ευρώπης, ήταν ότι αυτό το σχέδιο συνεπαγόταν μικρά περιθώρια κερδοφορίας, καθώς για να λειτουργήσει απαιτούσε την αποεμπορευματοποίηση του ελεύθερου χρόνου. Γι’ αυτό και εν τέλει το απέρριψαν προκρίνοντας την παγκοσμιοποίηση της ευρωπαϊκής παραγωγής (χονδρικά, την μεταφορά τμημάτων της συναρμολόγησης σε χώρες με πολύ φθηνότερο εργατικό δυναμικό, αλλά και την εισαγωγή ξένων εργατών που θα αναλάμβαναν τις πιο απαξιωμένες και κακοπληρωμένες χειρωνακτικές εργασίες στο εσωτερικό). Με αυτόν τον τρόπο, πέτυχαν να λύσουν μια δύσκολη γι’ αυτούς εξίσωση: Γενική συμπίεση του εργατικού κόστους και ταυτόχρονα επέκταση και αναπαραγωγή των μεσοστρωμάτων (καθώς οι ντόπιοι εργαζόμενοι μετατοπίζονταν προς τις μέσες και ανώτερες κλίμακες της αγοράς εργασίας).

Αυτό το «σχέδιο», αποδείχθηκε βιώσιμο βραχυπρόθεσμα – αλλά απορύθμισε και ξεπάτωσε εντελώς την οργάνωση της εργασίας στην Ευρώπη, χώρια που έμπλεξε σ’ ένα αξεδιάλυτο κουβάρι τις κοινωνικές με τις πολιτιστικές αντιθέσεις, καθώς οι μετανάστες σταδιακά αποτελούσαν ολοένα και μεγαλύτερο μερίδιο των κατώτερων ευρωπαϊκών τάξεων. Τα αποτελέσματα τα βλέπουμε σήμερα επί της οθόνης, ενώ αυτά τα γεγονότα δείχνουν ότι το γενικό κόστος (οικονομικό, πολιτικό, κοινωνικό) αναπαραγωγής αυτού του συστήματος γίνεται πλέον δυσβάσταχτο.

Η επαναφορά αυτής της πρότασης στην Σουηδία, έστω και πιλοτικά, καταδεικνύει μια μικρή τάση αναγέννησης αυτού του παλιού εναλλακτικού σχεδίου. Και αν μη τι άλλο, το γεγονός αυτό καταδεικνύει και την κρίση της παγκοσμιοποίησης (σε κάθε της πτυχή), καθώς η εφαρμογή σε μαζική κλίμακα προϋποθέτει διαδικασίες επιστροφής της παραγωγής σε τοπικό/εθνικό/περιφερειακό επίπεδο. Βέβαια, το 2015 δεν είναι 1980: Η φυσιογνωμία των ευρωπαϊκών κοινωνιών έχει μεταβληθεί ριζικά, το δημογραφικό τους πρόβλημα συρρικνώνει την παραγωγική τους βάση και γενικότερα οι μηχανισμοί της απορρύθμισης που επέβαλε η παγκοσμιοποίηση, έχουν τρελάνει το σύστημα αρκετά ώστε να μπορέσει να βρει εύκολα μια νέα ισορροπία.

Κυκλοφορεί το νέο φύλλο της εφημερίδας ΡΗΞΗ, Οκτώβριος 2015

«Φταίει κι ο ίδιος ο λαός, γιατί είναι μαραζιάρης»

Μίνως Αργυράκης – πλατεία Συντάγματος

Γράφει ο Γιώργος Καραμπελιάς στην Εφημερίδα ΡΗΞΗ, φ. 117

Εσχάτως, ιδιαίτερα μετά τα τελευταία καραγκιοζιλίκια του δημοψηφίσματος, της μεγάλης «κωλοτούμπας» και των εκλογών που επιβράβευσαν, για μια ακόμα φορά, τους καταστροφείς της οικονομίας και της χώρας, ενώ προσεγγίζουν πλησίστια τα πλέον καταστροφικά μέτρα και βαραίνει ο γεωπολιτικός ορίζοντας, πληθαίνουν οι αμφιβολίες και οι διερωτήσεις για το εάν «στέκει καλά», όχι πλέον το πολιτικό σύστημα και μόνο, αλλά και ο ίδιος ο λαός. Πώς άραγε είναι δυνατόν να επιβραβεύεις τους ολετήρες σου, για να συνεχίσουν και να βαθύνουν το… θεάρεστο έργο τους;
Όλα άρχισαν με τον ΓΑΠ το 2009 που εγκαινίασε το σπιράλ της καταστροφής και ολοκληρώνονται με τον Τσίπρα, τρεις φορές μέσα σε ένα χρόνο! Δίπλα, στη Νέα Δημοκρατία είναι έτοιμοι να ψηφίσουν έναν καλοζωισμένο νεαρό από «βασιλικό τζάκι», μόνο και μόνο γιατί… δεν τον γνωρίζουν. Τον μόνο καινούργιο που έφεραν στη Βουλή ήταν ο… Βασίλης Λεβέντης, που αποδεικνύεται ευστοχότερος από άλλους.
Δυστυχώς, είναι πάρα πολλές και επαναλαμβανόμενες οι περιπτώσεις για να αποτελούν σύμπτωση. Κάτι τρέχει με τον ίδιο τον ελληνικό λαό. Επί παραδείγματι, τα τελευταία χρόνια, και κατ’ εξοχήν το πολύπαθο 2015, τσιμπιόμουν, κυριολεκτικώς καθημερινά, αδυνατώντας να κατανοήσω τι συμβαίνει με τη συντριπτική πλειοψηφία των συνομιλητών μου, ακόμα και φίλων της Ρήξης και του Άρδην, αλλά δυστυχώς, και ευρύτερα των συμπολιτών μου, που έδειχναν τόση εμπιστοσύνη και έρωτα, για προσωπικότητες όπως μια δικτατορίσκος –Ζωή Κωνσταντοπούλου–, ένας ανεκδιήγητος νάρκισσος –Γιάννης Βαρουφάκης–, προπαντός για έναν Αλκιβιάδη της συμφοράς, όπως ο Αλέξης Τσίπρας. Κάποιες στιγμές, νόμιζα ότι μιλάμε για άλλους ανθρώπους, για άλλη χώρα, για άλλον… αστερισμό. Μα δεν έβλεπαν την πρόδηλη ανικανότητα, την αγραμματοσύνη, τη χυδαιότητα, την απάτη, το δήθεν; Άνθρωποι σοβαροί, πατριώτες, εργατικοί, ακόμα και γνωστοί φιλόσοφοι, εκστασιάζονταν από τις μπούρδες του Βαρουφάκη, έδειχναν μια περίεργη μαζοχιστική έλξη για την μαστιγοφόρο πρόεδρο και πάνω απ’ όλα για τον νεαρό δημαγωγό με τα λειψά ελληνικά του.
Και όμως, το διέπραξαν για μια ακόμα φορά, ίσως και μοιραία, το αμάρτημα! Και τώρα πια, αφού έρχεται ο λογαριασμός, αρχίζουν, μόλις, κάποιοι να αναρωτιούνται. Μήπως άραγε τα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια μιας ανείπωτης παρακμής και παρασιτοποίησης, είκοσι πέντε χρόνια τετράωρης –κατά μέσον όρο– τηλεθέασης, δάνειας ευμάρειας και το αλαλούμ της παγκοσμιοποίησης, έφθειραν βαθύτατα το ίδιο το λαϊκό σώμα, την ευθυκρισία, ακόμα και την πνευματική μας υγεία; Αναμφίβολα, ΝΑΙ. Κατά τον ίδιο τρόπο, που τηρουμένων των αναλογιών, η εφτάχρονη δικτατορία είχε αποκτηνώσει πολιτιστικά ένα μεγάλο μέρος του έθνους. Και τώρα η ζημιά είναι μεγαλύτερη, γιατί έχει αγγίξει περισσότερα, βαθύτερα και πολύ πιο ζωτικά όργανα του λαϊκού σώματος.
Άραγε θα μπορέσουμε να «ξεμεθύσουμε» οι Έλληνες, ως συλλογικό σώμα και ως πρόσωπα, να επανασυνδεθούμε με την πραγματικότητα, να υποστούμε την αναγκαία κούρα απεξάρτησης από τα κάθε είδους βαριά ναρκωτικά που καταναλώναμε με τις χούφτες; Πρόκειται για ένα ζήτημα ζωής ή θανάτου, ζωής ή θανάτου ενός ιστορικού λαού. Θα βρει μέσα του, στην παράδοσή του, στη θέληση του για ζωή, αξιοπρέπεια και ελευθερία, τη δύναμη να αλλάξει τον ίδιο τον εαυτό του, για να «ξαναβρεί τα φτερά τα πρωτινά του τα μεγάλα»;
Προσεχώς στις οθόνες μας.

Ο γόρδιος δεσμός του δημοψηφίσματος

Η μνημονιακή κυβέρνηση και το «αντιστασιακό» δημοψήφισμα
Γράφει ο  Γιώργος Καραμπελιάς 

Η μόνιμη θεματική την οποία αναδεικνύουν όλοι οι απογοητευμένοι αντιμνημονιακοί είναι η «προδοσία» του Τσίπρα απέναντι στο «αντιστασιακό» ΟΧΙ του δημοψηφίσματος. Κόμματα, ομαδούλες, άτομα, γενικότερα όλος ο χώρος της αριστεράς, εκτός της ηγετικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ –ακόμα και στο ίδιο το εσωτερικό του , από ένα μέρος των «53»–, επιμένει από το πρωί μέχρι το βράδυ σε αυτό το επιχείρημα.
Έτσι όμως, ακόμα και όταν δεν πρόκειται απλώς για άλλοθι, αυτοεγκλωβίζονται σε ένα πλήρες αδιέξοδο ενώ εμποδίζουν και τους λοιπούς πολίτες, που παρασύρθηκαν από την αντιστασιακή ρητορεία, να ξεφύγουν από αυτή. Διότι, η συμμετοχή στο δημοψήφισμα και η επιλογή του ΟΧΙ, οδηγούν εν τέλει την πλειοψηφία στην αποδοχή των πεπραγμένων της κυβέρνησης, από τον Γενάρη του 2015, και ταυτόχρονα εξηγούν και την επικράτηση του στις εκλογές του Σεπτεμβρίου:

Η χώρα πιο αδύναμη από ποτέ

Οι τυχοδιωκτισμοί και ερασιτεχνισμοί της κυβέρνησης Σύριζα-Ανέλ λειτουργούν ως η χαριστική βολή
Γράφει ο Γιάννης Ξένος στην Εφημερίδα ΡΗΞΗ,  Σάββατο 10 Οκτωβρίου 2015

Πρέπει να ανατρέξουμε στις πιο σκοτεινές περιόδους της ιστορίας του ελλαδικού κράτους για να εντοπίσουμε περιόδους που η χώρα ήταν σε τέτοιο βαθμό εξαρτημένη, ουσιαστικά στο έλεος των δυτικών δυνάμεων. Η καταστροφική επτάμηνη διαχείριση της κρίσης από τον Τσίπρα και την κυβέρνηση Σανέλ ουσιαστικά αποτελείωσε κάθε υπόλειμμα ανεξαρτησίας της χώρας. Για μια χώρα που ήταν ήδη σε δυσχερή θέση από τα δύο προηγούμενα μνημόνια, οι τυχοδιωκτισμοί και ερασιτεχνισμοί της πρώτης κυβέρνησης Σύριζα-Ανέλ ήταν η τελική βολή.
Με το τρίτο μνημόνιο που υπέγραψε και θα εφαρμόσει ο Τσίπρας, Αμερικανοί, Γερμανοί, Γάλλοι (και Τούρκοι) ξέρουν πως έχουν το πάνω χέρι έναντι της χώρας. Γι’ αυτό όλοι τους τον στήριξαν με πάθος στην προεκλογική περίοδο, γιατί ήταν σίγουροι ότι μετεκλογικά θα έπαιρναν τα «συμπεφωνημένα».
Πρώτα πρώτα οι Αμερικανοί, που σε όλη τη φάση της διαπραγμάτευσης (και πολύ πιο πριν) καθοδηγούσαν τον Τσίπρα, τώρα ζητούν ανταλλάγματα. Πόσο λογαριάζουν τον Τσίπρα οι Αμερικανοί φάνηκε την προηγούμενη εβδομάδα στη Νέα Υόρκη. Στη σύνοδο που συγκάλεσαν για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, η ΠΓΔΜ καλέστηκε ως «Μακεδονία». Αυτή είναι πάγια τακτική των ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια, αλλά πάντα την τελευταία στιγμή και ύστερα από διαμαρτυρίες του ελληνικού ΥΠΕΞ υπαναχωρούσαν και η γειτονική χώρα συμμετείχε με την επίσημη ονομασία της. Αυτήν τη φορά το ελληνικό αίτημα απορρίφθηκε και οι Τσίπρας-Κοτζιάς, αντί να καταγγείλουν την πρακτική της «φίλης» Αμερικής, έκατσαν σαν καλά παιδιά εκτός της συνόδου (για ένα θέμα που απασχολεί καίρια τη χώρα). Η ελληνική πλευρά έλαβε ένα πρώτο μήνυμα για το πόσο την υπολογίζουν οι Αμερικανοί, που έγινε πιο ξεκάθαρο στη συνάντηση που είχαν Τσίπρας και Κοτζιάς με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζον Κέρι. Οι Αμερικανοί, για να συνεχίσουν να στηρίζουν την ελληνική κυβέρνηση, ζητούν «ευθυγράμμιση» σε μια σειρά ζητημάτων όπως το ενεργειακό, το Κυπριακό, τη διαχείριση του προσφυγικού, το ζήτημα με την ονομασία της ΠΓΔΜ, την αναγνώριση του Κοσόβου (γι’ αυτό δείτε σε άλλη σελίδα της εφημερίδας) κ.λπ.
Για το ενεργειακό, οι ΗΠΑ ζητούν από την Ελλάδα να ενισχύσει τη διασύνδεσή της με τον δυτικοευρωπαϊκό ενεργειακό σχεδιασμό και να εγκαταλείψει τα σχέδια για συμμετοχή στον ανταγωνιστικό ρωσικό σχεδιασμό, δηλαδή να πάψει να αλληθωρίζει προς τη Ρωσία. Στο Κυπριακό, εδώ και μήνες δρομολογούνται εξελίξεις και υπάρχουν φωνές που λένε ότι μέχρι την άνοιξη θα παρουσιαστεί νέο σχέδιο Ανάν. Όσον αφορά στην ονομασία της ΠΓΔΜ, οι ΗΠΑ, μέσω της υφ. Εξωτερικών, αρμόδιας για ευρωπαϊκά θέματα, Βικτόριας Νούλαντ, πιέζουν για επίλυση του ζητήματος εδώ και τώρα. Είναι τέτοια η βιασύνη των ΗΠΑ, ώστε εξετάζουν να προσκαλέσουν την ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ, χωρίς να προηγηθεί Σύνοδος Κορυφής και να μην υπάρχει δυνατότητα για βέτο από την Ελλάδα. Τέλος, αμερικανικό αίτημα είναι να υπάρξει «διαφάνεια» στους διαγωνισμούς του δημοσίου, γιατί τα τελευταία χρόνια οι ΗΠΑ έχουν διαπιστώσει μια εύνοια προς τις ευρωπαϊκές και εταιρείες τρίτων χωρών (π.χ. κινεζικές).
Η Γερμανία είναι ιδιαιτέρως ενοχλημένη από το ότι για άλλη μια φορά οι ΗΠΑ την παγίδεψαν σε ευρωπαϊκά θέματα. Μετά τον ουκρανικό εμφύλιο, όπου οι ΗΠΑ κατόρθωσαν να την απομακρύνουν από τη Ρωσία και να την πλήξουν οικονομικά, η παγίδα που της έστησαν με την Ελλάδα την έχει ενοχλήσει τρομερά. Το δημοσίευμα της Καθημερινής, ότι οι ΗΠΑ καθοδηγούσαν τον Τσίπρα στη διαπραγμάτευση, ήταν κεντρικό θέμα στον γερμανικό Τύπο. Οι Γερμανοί πιστεύουν ότι, μέσω του ελληνικού θέματος, αυξήθηκε ο βαθμός παρέμβασης των ΗΠΑ στην Ευρωζώνη και αναβαθμίστηκε ο ρόλος χωρών όπως η Γαλλία, η Ιταλία, η Αυστρία κ.ά. Γι’ αυτό περιμένουν την Ελλάδα στη γωνία. οι δηλώσεις του Σόιμπλε, στο τελευταίο Γιούρογκρουπ, σε αντίθετο μήκος κύματος από αυτές άλλων Ευρωπαίων αξιωματούχων, ότι δεν υπάρχουν καθυστερήσεις στο ελληνικό πρόγραμμα, δεν πρέπει να μας εφησυχάζουν. Στο ζήτημα της ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών, σε αντίθεση με την ΕΚΤ, το Βερολίνο επίσης δεν βιάζεται. Διαβεβαιώνει ότι θέμα κουρέματος καταθέσεων δεν υπάρχει, αλλά δεν αποκλείεται αυτό να επιθυμούν, προκειμένου να «τιμωρηθούν» οι Έλληνες. Οι Γερμανοί δεν έχουν τον ρόλο του κακού πια απέναντι στην Ελλάδα, αλλά αν μέχρι τα Χριστούγεννα δεν έχει προχωρήσει το πρόγραμμα, δεν το έχουν σε τίποτα να επαναφέρουν το Grexit.
Και αυτό γιατί μέχρι τότε ασχολούνται με πιο σημαντικά θέματα, όπως το προσφυγικό/μεταναστευτικό, που τους έχει αναστατώσει. Η Γερμανία καίγεται τώρα να ελέγξει η Ελλάδα τα σύνορά της και να σταματήσουν να εισέρχονται καθημερινά χιλιάδες πρόσφυγες/μετανάστες, που σε μεγάλο ποσοστό καταλήγουν στη Γερμανία. Γι’ αυτό ζητούν από την Ελλάδα, σε συνεργασία με την Τουρκία, να ελέγξουν τις μεταναστευτικές ροές στο Αιγαίο, αδιαφορώντας αν αυτό ουσιαστικά για την Ελλάδα είναι η αρχή της συνδιαχείρισης του Αιγαίου με την Τουρκία, ίσα-ίσα αυτό λογικά θα είναι ένα από τα ανταλλάγματα που δίνει η Μέρκελ στον Ερντογάν προκειμένου να τον πείσει να συνεργαστεί.
Η Γαλλία λογαριάζει ότι έχει έρθει η στιγμή να εισπράξει για τη στήριξη που παρείχε στον Τσίπρα στη σύνοδο της 12ης Ιουλίου και στο ότι μεσολάβησε για να του επιτραπεί από τους Ευρωπαίους ηγέτες να πάει σε εκλογές. Η Γαλλία επιθυμεί η Ελλάδα να προχωρήσει τάχιστα στην πρώτη αξιολόγηση του τρίτου μνημονίου (για να μην τεθεί εκ νέου θέμα Grexit) και στη συνέχεια να ξεκινήσει δουλειές με την Αθήνα. Οι Γάλλοι ανησυχούν, επειδή όλα τα φιλέτα της χώρας (π.χ. τα δώδεκα περιφερειακά αεροδρόμια και το Ελ. Βενιζέλος) τα έχουν πάρει οι Γερμανοί, ενώ βλέπουν με ανησυχία και την υπερβολική εξάρτηση από τις ΗΠΑ. Οι Γάλλοι θέλουν επίσης ευνοϊκή μεταχείριση για το ενεργειακό: ρεύμα, αέριο και υδρογονάνθρακες, αλλά και την ιδιωτικοποίηση των εταιρειών ύδρευσης. Θέλουν τις υποδομές της χώρας: λιμάνια, δρόμους και τρένα. Επίσης καλοβλέπουν το κτηματολόγιο και γενικότερα το κομμάτι της χαρτογράφησης της χώρας, αλλά θέλουν να αναμειχθούν και με τον τουρισμό. Οι Γάλλοι επιδιώκουν και ιδιαίτερη πολιτική επιρροή επί της Ελλάδας, γι’ αυτό και τις επόμενες εβδομάδες θα την επισκεφτούν τόσο ο Ολάντ, όσο και ο Μοσκοβισί, αλλά και άλλοι αξιωματούχοι. Συναντήσεις με Γάλλους αξιωματούχους σε γαλλικό έδαφος είχαν τις προηγούμενες μέρες τόσο ο Στουρνάρας, όσο και το προεδρείο του ΣΕΒ. Το «Ελλάδα-Γαλλία συμμαχία» επιστρέφει.
Η εμμονή του Τσίπρα με το ζήτημα της ρύθμισης του χρέους και η συνακόλουθη υποβάθμιση όλων των υπολοίπων θεμάτων της χώρας (εθνικών, οικονομικών, παραγωγικών κ.λπ.) θα μας οδηγήσει σε νέες περιπέτειες, κατά το προηγούμενο παράδειγμα της επτάμηνης «σκληρής διαπραγμάτευσης». Στη λογική να κερδίσει τη ρύθμιση του χρέους, θα δώσει ό,τι αντάλλαγμα του ζητήσουν και στο τέλος ούτε τη ρύθμιση θα πάρει καλά καλά. Όταν ο τυχοδιωκτισμός συναντάται με τον ερασιτεχνισμό, το αποτέλεσμα δεν μπορεί παρά να είναι τραγικό.