Γράφει ο Γιάννης Ξένος στην εφημερίδα Ρήξη φ. 126 - Σεπτ.2016
Στα μέσα της δεκαετίας του ’80, το Πασόκ επιχείρησε να δημιουργήσει νέα οικονομικά-εκδοτικά τζάκια, που θα ήταν απολύτως ταυτισμένα μαζί του, για να αποφύγει με αυτόν τον τρόπο κάθε διάθεση κριτικής και αυτονόμησης των παλαιοτέρων τζακιών. Με αιχμή του δόρατος τον Κοσκωτά, που σπαταλούσε αφειδώς τα χρήματα των καταθετών της τράπεζάς του (Κρήτης), και τις πλάτες του Πασόκ, το σχέδιο του Παπανδρέου παραλίγο να πετύχει.
Η σθεναρή αντίσταση των κυρίαρχων εκδοτών, που έπαιζαν την ύπαρξή τους, αποκάλυψε τις κομπίνες τουΚοσκωτά και τη διαπλοκή του με ανθρώπους από το στενό περιβάλλον Παπανδρέου. Οι αποκαλύψεις και η «κάθαρση» προχώρησαν μέχρις ότου βγήκε από την μέση ο Κοσκωτάς και ο Παπανδρέου αναγνώρισε εκ νέου την ισχύ των μεγαλοεκδοτών*.
Το 1989, με τον Κοσκωτά στη φυλακή και το Πασόκ να κλυδωνίζεται, οι μεγαλοεκδότες ζητούσαν την «αμοιβή» τους. Η συγκυβέρνηση Τζαννετάκη, που στηριζόταν από ΝΔ και Συνασπισμό (ΚΚΕ και ΚΚΕεσ.), ένα από τα λίγα πράγματα που πρόλαβε στον βραχύβιο βίο της ήταν να δώσει τις πρώτες τηλεοπτικές άδειες. Το καλοκαίρι του 1989 ψήφισε τον νόμο για τη δημιουργία ιδιωτικών καναλιών, όπου αναφερόταν ότι μεταξύ των κριτηρίων για τη χορήγηση της άδειας, «συνεκτιμώνται η πληρότητα και η ποιότητα του προγράμματος και η εμπειρία και παράδοση των μετόχων της εταιρείας στα μέσα μαζικής ενημέρωσης», δηλαδή ο νόμος ήταν φωτογραφικός για τους μεγαλοεκδότες που είχαν πείρα και παράδοση. Τελικά τον νόμο τον ψήφισαν και τα τρία μεγάλα κόμματα της εποχής, ΝΔ, Πασόκ και φυσικά Συνασπισμός, που συμμετείχε στην συγκυβέρνηση Τζαννετάκη με δύο υπουργούς, Κωνσταντόπουλο και Κουβέλη. Ο Σύριζα, που σήμερα ξιφουλκεί για τον τρόπο που τότε ξεκίνησε η ιδιωτική τηλεόραση, έχει λερωμένη τη φωλιά του, γιατί διαδραμμάτισε βασικό ρόλο στη δημιουργία του ασύδοτου τηλεοπτικού περιβάλλοντος που κυριαρχεί έκτοτε.
Η σθεναρή αντίσταση των κυρίαρχων εκδοτών, που έπαιζαν την ύπαρξή τους, αποκάλυψε τις κομπίνες τουΚοσκωτά και τη διαπλοκή του με ανθρώπους από το στενό περιβάλλον Παπανδρέου. Οι αποκαλύψεις και η «κάθαρση» προχώρησαν μέχρις ότου βγήκε από την μέση ο Κοσκωτάς και ο Παπανδρέου αναγνώρισε εκ νέου την ισχύ των μεγαλοεκδοτών*.
Το 1989, με τον Κοσκωτά στη φυλακή και το Πασόκ να κλυδωνίζεται, οι μεγαλοεκδότες ζητούσαν την «αμοιβή» τους. Η συγκυβέρνηση Τζαννετάκη, που στηριζόταν από ΝΔ και Συνασπισμό (ΚΚΕ και ΚΚΕεσ.), ένα από τα λίγα πράγματα που πρόλαβε στον βραχύβιο βίο της ήταν να δώσει τις πρώτες τηλεοπτικές άδειες. Το καλοκαίρι του 1989 ψήφισε τον νόμο για τη δημιουργία ιδιωτικών καναλιών, όπου αναφερόταν ότι μεταξύ των κριτηρίων για τη χορήγηση της άδειας, «συνεκτιμώνται η πληρότητα και η ποιότητα του προγράμματος και η εμπειρία και παράδοση των μετόχων της εταιρείας στα μέσα μαζικής ενημέρωσης», δηλαδή ο νόμος ήταν φωτογραφικός για τους μεγαλοεκδότες που είχαν πείρα και παράδοση. Τελικά τον νόμο τον ψήφισαν και τα τρία μεγάλα κόμματα της εποχής, ΝΔ, Πασόκ και φυσικά Συνασπισμός, που συμμετείχε στην συγκυβέρνηση Τζαννετάκη με δύο υπουργούς, Κωνσταντόπουλο και Κουβέλη. Ο Σύριζα, που σήμερα ξιφουλκεί για τον τρόπο που τότε ξεκίνησε η ιδιωτική τηλεόραση, έχει λερωμένη τη φωλιά του, γιατί διαδραμμάτισε βασικό ρόλο στη δημιουργία του ασύδοτου τηλεοπτικού περιβάλλοντος που κυριαρχεί έκτοτε.
Για την ιστορία, από τους λίγους που διαφώνησαν ήταν η ΔΗΑΝΑ του Κωστή Στεφανόπουλου. Ο Κ. Στεφανόπουλος ζήτησε να υπάρξει διάταξη που να απαγορεύει στους εκδότες της εποχής να διεκδικούν τηλεοπτική άδεια και, φυσικά, δεν εισακούστηκε. Επιτέθηκε μάλιστα κατά του Συνασπισμού για τη στάση του, λέγοντας: «Εγώ δεν τους εχθρεύομαι ούτε ταξικές διαφορές έχω μαζί τους. Καμία. Με μερικούς δε εξ αυτών, ανταλλάσσω πολύ ευχαρίστως και χαιρετισμό… Και αν εγένεντο ήρωες στην υπόθεση Κοσκωτά και εγένεντο, και αποκαλύπτομαι για την ικανότητά τους αυτή, λόγω συμφέροντός τους. Και ξεκίνησαν, όχι υποθέτοντας τη συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ, αλλά ότι πρόκειται περί χρημάτων της μαφίας. Τους ενόχλησε η μαφία. Κοιτάξτε πόσο ενοχλείται κανείς από τα όμοια.» (πρακτικά της Βουλής 14/9/1989). Ο Συνασπισμός δεν καταλάβαινε από τέτοια, άλλωστε δεν βγήκε και ζημιωμένος, αφού τον επόμενο χρόνο απέκτησε και αυτός πανελλαδική τηλεοπτική άδεια για τον 902 (1).
Με την ψήφιση του νόμου αδειοδοτήθηκαν προσωρινά δύο κανάλια, το Μέγκα, δηλαδή των κανάλι των εκδοτών που συνασπίστηκαν οι Βαρδινογιάννης, Αλαφούζος, Μπόμπολας, Λαμπράκης και Τεγόπουλος, και εξέφραζε τον «κεντροαριστερό χώρο», και ο Αντέννα που αποτελούσε συνεργασία του Μ. Κυριακού με τους εκδότες του Ελεύθερου Τύπου Ά. Βουδούρη, τον Γ. Πουρνάρα, εκδότη του περιοδικού Τηλέραμα, αλλά και τον Χρήστο Καλογρίτσα, εκδότη της αριστερής Πρώτης καθώς και άλλων εφοπλιστών. Από το 1990 μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 2005 τα ιδιωτικά κανάλια πλήθυναν, αλλά πάντα λειτουργούσαν με προσωρινές άδειες που εξέδιδαν οι κυβερνήσεις του Πασόκ. Αυτό το καθεστώς προσωρινότητας βόλευε και τα κανάλια, που δεν αναγκάζονταν να πληρώσουν για τις άδειες, αλλά και τις κυβερνήσεις, κυρίως του Σημίτη, που τύχαιναν σκανδαλώδους στήριξης.
Στην αρχή της διακυβέρνησης Καραμανλή επιχειρήθηκε να ελεγχθούν οι «νταβατζήδες» των ΜΜΕ, αλλά η ατολμία της κυβέρνησης Καραμανλή και η στήριξη που έλαβαν από την Ευρώπη οι εγχώριοι εκδοτο-εργολάβοι είχαν ως αποτέλεσμα να ναυαγήσει το νομοσχέδιο για τον βασικό μέτοχο. Τότε ισχυρές κατασκευαστικές εταιρείες από Γερμανία, Γαλλία και Ισπανία, που συνεργάζονταν με ελληνικές κατασκευαστικές εταιρείες, οι οποίες θα αναγκάζονταν να εγκαταλείψουν τον χώρο των ΜΜΕ αν ψηφιζόταν ο νόμος για τον βασικό μέτοχο, άσκησαν πίεση στην Κομισιόν να παρέμβει. Αυτή απείλησε την Ελλάδα με παραπομπή στο Ευρωδικαστήριο, θεωρώντας ότι ο νέος νόμος πλήττει τον ανταγωνισμό στις δημόσιες συμβάσεις. Η κυβέρνηση Καραμανλή έβαλε την ουρά στα σκέλια και «ξέχασε» τον βασικό μέτοχο.
Πριν δέκα χρόνια, οι Ευρωπαίοι παρενέβησαν για να «διασφαλίσουν» τα συμφέροντα των εγχώριων ελίτ, γιατί σε συνεργασία με τις δικές τους ελίτ λυμαίνονταν τη χώρα. Δέκα χρόνια μετά, οι ευρωπαϊκές ελίτ σκοπεύουν πια να λυμαίνονται τον πλούτο μόνες τους. Στο στόχαστρο δεν είναι πλέον μια κυβέρνηση που θέλει να ελέγξει την εγχώρια διαπλοκή, αλλά οι παλιοί τους «συνοδοιπόροι», γι’ αυτό, στις εκκλήσεις των παλιών καναλαρχών να παρέμβουν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί για τις θεσμικές εκτροπές των Τσίπρα-Παππά, οι ευρωπαϊκοί θεσμοί σφύριζαν αδιάφορα.
Η κυβέρνηση Σύριζα-Ανελ στηρίζεται ακόμα από την Ευρώπη, για να συντρίψει τις εγχώριες ελίτ, όχι φυσικά για να επέλθει κάθαρση, αλλά για να αντικατασταθούν από τις ευρωπαϊκές, που σε μια καταστρεμμένη και συκοφαντημένη χώρα θα δρουν ουσιαστικά ανεξέλεγκτα. Το βλέπουμε αυτό με τις τράπεζες, που μετά την τελευταία καταστροφική ανακεφαλαιοποίηση τους, διά χειρός Σύριζα, έχουν αφελληνιστεί και τα ξένα funds που τις ελέγχουν ζητούν επιτακτικά να επιταχυνθούν οι διαδικασίες πλειστηριασμών. Το είδαμε και στην περίπτωση των περιφερειακών αεροδρομίων, που η γερμανική Fraport με το καλημέρα επιβάλλει (με τη σύμφωνη γνώμη της κυβέρνησης) αεροδρομιόσημο 13 ευρώ, που σε λίγο καιρό θα αυξηθεί στα 18 ευρώ!
Οι συριζαίοι (τότε σαν Συνασπισμός), όπως πριν είκοσι πέντε χρόνια έβαλαν το –ευμεγέθες– λιθαράκι τουςγια να στηθεί το «σύστημα της διαπλοκής», τώρα σε κεντρικό ρόλο ξηλώνουν το ετοιμόρροπο σύστημα διαπλοκής για να το αντικαταστήσουν με μια αποικιακού τύπου οικονομική εξάρτηση από ξένα συμφέροντα. Στα κενά που δημιουργούνται ευνοούν και τις νέες εγχώριες ελίτ, που είναι τύπου «Εσκομπάρ», εργολάβων του δημοσίου που έχουν σχέσεις με μαφιόζους, μεγαλοδικηγόρων που είχαν πρωτόδικα καταδικαστεί για το σκάνδαλο Κοσκωτά και άλλων «μπουμπουκιών».
Με την ψήφιση του νόμου αδειοδοτήθηκαν προσωρινά δύο κανάλια, το Μέγκα, δηλαδή των κανάλι των εκδοτών που συνασπίστηκαν οι Βαρδινογιάννης, Αλαφούζος, Μπόμπολας, Λαμπράκης και Τεγόπουλος, και εξέφραζε τον «κεντροαριστερό χώρο», και ο Αντέννα που αποτελούσε συνεργασία του Μ. Κυριακού με τους εκδότες του Ελεύθερου Τύπου Ά. Βουδούρη, τον Γ. Πουρνάρα, εκδότη του περιοδικού Τηλέραμα, αλλά και τον Χρήστο Καλογρίτσα, εκδότη της αριστερής Πρώτης καθώς και άλλων εφοπλιστών. Από το 1990 μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 2005 τα ιδιωτικά κανάλια πλήθυναν, αλλά πάντα λειτουργούσαν με προσωρινές άδειες που εξέδιδαν οι κυβερνήσεις του Πασόκ. Αυτό το καθεστώς προσωρινότητας βόλευε και τα κανάλια, που δεν αναγκάζονταν να πληρώσουν για τις άδειες, αλλά και τις κυβερνήσεις, κυρίως του Σημίτη, που τύχαιναν σκανδαλώδους στήριξης.
Στην αρχή της διακυβέρνησης Καραμανλή επιχειρήθηκε να ελεγχθούν οι «νταβατζήδες» των ΜΜΕ, αλλά η ατολμία της κυβέρνησης Καραμανλή και η στήριξη που έλαβαν από την Ευρώπη οι εγχώριοι εκδοτο-εργολάβοι είχαν ως αποτέλεσμα να ναυαγήσει το νομοσχέδιο για τον βασικό μέτοχο. Τότε ισχυρές κατασκευαστικές εταιρείες από Γερμανία, Γαλλία και Ισπανία, που συνεργάζονταν με ελληνικές κατασκευαστικές εταιρείες, οι οποίες θα αναγκάζονταν να εγκαταλείψουν τον χώρο των ΜΜΕ αν ψηφιζόταν ο νόμος για τον βασικό μέτοχο, άσκησαν πίεση στην Κομισιόν να παρέμβει. Αυτή απείλησε την Ελλάδα με παραπομπή στο Ευρωδικαστήριο, θεωρώντας ότι ο νέος νόμος πλήττει τον ανταγωνισμό στις δημόσιες συμβάσεις. Η κυβέρνηση Καραμανλή έβαλε την ουρά στα σκέλια και «ξέχασε» τον βασικό μέτοχο.
Πριν δέκα χρόνια, οι Ευρωπαίοι παρενέβησαν για να «διασφαλίσουν» τα συμφέροντα των εγχώριων ελίτ, γιατί σε συνεργασία με τις δικές τους ελίτ λυμαίνονταν τη χώρα. Δέκα χρόνια μετά, οι ευρωπαϊκές ελίτ σκοπεύουν πια να λυμαίνονται τον πλούτο μόνες τους. Στο στόχαστρο δεν είναι πλέον μια κυβέρνηση που θέλει να ελέγξει την εγχώρια διαπλοκή, αλλά οι παλιοί τους «συνοδοιπόροι», γι’ αυτό, στις εκκλήσεις των παλιών καναλαρχών να παρέμβουν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί για τις θεσμικές εκτροπές των Τσίπρα-Παππά, οι ευρωπαϊκοί θεσμοί σφύριζαν αδιάφορα.
Η κυβέρνηση Σύριζα-Ανελ στηρίζεται ακόμα από την Ευρώπη, για να συντρίψει τις εγχώριες ελίτ, όχι φυσικά για να επέλθει κάθαρση, αλλά για να αντικατασταθούν από τις ευρωπαϊκές, που σε μια καταστρεμμένη και συκοφαντημένη χώρα θα δρουν ουσιαστικά ανεξέλεγκτα. Το βλέπουμε αυτό με τις τράπεζες, που μετά την τελευταία καταστροφική ανακεφαλαιοποίηση τους, διά χειρός Σύριζα, έχουν αφελληνιστεί και τα ξένα funds που τις ελέγχουν ζητούν επιτακτικά να επιταχυνθούν οι διαδικασίες πλειστηριασμών. Το είδαμε και στην περίπτωση των περιφερειακών αεροδρομίων, που η γερμανική Fraport με το καλημέρα επιβάλλει (με τη σύμφωνη γνώμη της κυβέρνησης) αεροδρομιόσημο 13 ευρώ, που σε λίγο καιρό θα αυξηθεί στα 18 ευρώ!
Οι συριζαίοι (τότε σαν Συνασπισμός), όπως πριν είκοσι πέντε χρόνια έβαλαν το –ευμεγέθες– λιθαράκι τουςγια να στηθεί το «σύστημα της διαπλοκής», τώρα σε κεντρικό ρόλο ξηλώνουν το ετοιμόρροπο σύστημα διαπλοκής για να το αντικαταστήσουν με μια αποικιακού τύπου οικονομική εξάρτηση από ξένα συμφέροντα. Στα κενά που δημιουργούνται ευνοούν και τις νέες εγχώριες ελίτ, που είναι τύπου «Εσκομπάρ», εργολάβων του δημοσίου που έχουν σχέσεις με μαφιόζους, μεγαλοδικηγόρων που είχαν πρωτόδικα καταδικαστεί για το σκάνδαλο Κοσκωτά και άλλων «μπουμπουκιών».
*Μια εξαιρετική περιγραφή του σκανδάλου Κοσκωτά μας δίνει ο Βασίλης Βασιλικός στο βιβλίο του «Κ», και που γι’ αυτό μάλλον είναι από τα λιγότερα γνωστά βιβλία του.
Σημείωση:
1. Επί οικουμενικής κυβέρνησης Ζολώτα (συμμετείχαν ΝΔ, Πασόκ και Συνασπισμός) συντελέστηκε το δεύτερο μεγάλο σκάνδαλο της εποχής που σφράγισε την επόμενη εικοσαετία. Ο ΟΤΕ υπέγραψε συμβάσεις πολλών δισ. δραχμών με τη Ζίμενς και την Ιντρακόμ του Κόκκαλη. Χωρίς τη συμμετοχή του Συνασπισμού στην κυβέρνηση, ΝΔ και Πασόκ θα ήταν σχεδόν αδύνατο, με τόσο απροκάλυπτο τρόπο, να ενισχύσουν τη Ζίμενς και τον Κόκκαλη.
1. Επί οικουμενικής κυβέρνησης Ζολώτα (συμμετείχαν ΝΔ, Πασόκ και Συνασπισμός) συντελέστηκε το δεύτερο μεγάλο σκάνδαλο της εποχής που σφράγισε την επόμενη εικοσαετία. Ο ΟΤΕ υπέγραψε συμβάσεις πολλών δισ. δραχμών με τη Ζίμενς και την Ιντρακόμ του Κόκκαλη. Χωρίς τη συμμετοχή του Συνασπισμού στην κυβέρνηση, ΝΔ και Πασόκ θα ήταν σχεδόν αδύνατο, με τόσο απροκάλυπτο τρόπο, να ενισχύσουν τη Ζίμενς και τον Κόκκαλη.