Οι στρατηγικοί στόχοι της Τουρκίας και οι προετοιμασίες για το πεδίο της
μάχης δείχνουν ότι σχεδιάζει να παραμείνει στη Β. Συρία για αρκετόν καιρό.
Συγγραφέας Metin GURCAN
Μετάφραση στα ελληνικά: Νίκος Κελέρμενος
Ο καθένας αναρωτιέται πόσο καιρό θα συνεχιστεί η «Επιχείρηση Ασπίδα του Ευφράτη», που ξεκίνησε στις 24 Αυγούστου. Ποιοί είναι οι στρατηγικοί στόχοι αυτής της Επιχείρησης; Μπορεί να επεκταθεί δυτικά στη γραμμή al-Rai – Azaz, και το σημαντικότερο, νοτιοανατολικά προς την al-Bab για να απαγορεύσει τη χρησιμοποίησή της από τις Μονάδες Προστασίας του Κουρδικού λαού (YPG) και να αποτρέψει την προώθηση τους προς τα δυτικά, αψηφώντας τις συχνά-αναφερόμενες κόκκινες γραμμές της Τουρκίας; Σε τίτλο της φιλοκυβερνητικής ημερήσιας εφημερίδας Yeni Safak (258/2016) διαβάζουμε: «Αυτή είναι μόνον η αρχή». Πηγές του Ελεύθερου Συριακού Στρατού (FSA), που μίλησαν ανωνύμως στην αl-Monitor, περιγράφουν την Επιχείρηση Ασπίδα του Ευφράτη, ως μια σύνθετη επιχείρηση «με σημαντικούς στόχους». Στην Άγκυρα, επικρατεί η πεποίθηση ότι η επιχείρηση αυτή είναι, πρωτίστως, μια διπλωματική επιτυχία της τροποποιημένης προσέγγισης της Τουρκίας στη Συρία και της διεξαχθείσας εντατικής διπλωματίας του «πήγαινε-έλα». Στο στρατιωτικό πεδίο, η Άγκυρα βλέπει ως σημαντική επιτυχία την κατάληψη της Jarablus σε 12 ώρες, χωρίς απώλειες και αποφεύγοντας μια μεγάλη σύγκρουση με τον Ισλαμικό Κράτος (ΙΚ/IS). Μια πηγή των υπηρεσιών ασφαλείας στην Άγκυρα είπε ότι «είναι καιρός να επωφεληθούμε από αυτές τις επιτυχίες. Θα ήταν χοντρό λάθος οι σκέψεις για περιορισμό της επιχείρησης μόνο στην Jarablus, μετά από προετοιμασίες ενός έτους»
Άλλες σχετικές πηγές από την Άγκυρα μας μίλησαν για την προβλεπόμενη διάρκεια της επιχείρησης και τις διαστάσεις της. Οι στόχοι της Άγκυρας μπορούν χονδρικά να χωριστούν σε πολιτικούς και στρατιωτικούςΣτο πολιτικό επίπεδο, η Άγκυρα θέλει να παγιώσει την ένοπλη αντιπολίτευση των σουνιτών υπό ενιαία στέγη, τουλάχιστον στη Β. Συρία, και ει δυνατόν σε ολόκληρη τη χώρα. Η Άγκυρα φαίνεται να έχει πείσει Ουάσιγκτον και Μόσχα ότι ένα σημαντικό μέρος της συριακής αντιπολίτευσης δεν πρέπει να παραγκωνισθεί από τον σχεδιασμό του μελλοντικού καθορισμού της Συρίας. Η Τουρκία πιστεύει ότι με την πράξη αυτή πέτυχε μια ευκαιρία για να ενώσει τη συριακή αντιπολίτευση στρατιωτικά προς έναν ενιαίο στόχο, υπό μία διοίκηση και υπό ενιαία στρατιωτική δομή. Η Άγκυρα ελπίζει ότι ενώνοντας τις αντιπολιτευόμενες ομάδες πρώτα στη Β. Συρία, μετά στο Χαλέπι και την Ιντλίμπ, ο FSA μπορεί να εξελιχθεί σε αξιόπιστη δύναμη και να γίνει αποδεκτή στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Αλλά το παρελθόν του FSA εγείρει ερωτήματα για την απόδοσή του στο μέτωπο. Σύμφωνα με ανώνυμη πηγή «Ο πόλεμος στη Συρία είναι πόλεμος ιδεολογιών». Ένας σιίτης εθνοφρουρός πεθαίνει για τους Δωδεκαδικούς (ή ιμαμήτες), ένα μέλος του YPG πεθαίνει για τον [φυλακισμένο ηγέτη του ΡΚΚ] Οτσαλάν και τον κουρδικό εθνικισμό. Για ποιόν θα θυσιαστεί ο μαχητής του FSA; Χωρίς κίνητρο για τζιχάντ, η πλειοψηφία του FSA μοιάζει περισσότερο με συμμορία μισθοφόρων που παλεύει για τα χρήματα».
Άλλες σχετικές πηγές από την Άγκυρα μας μίλησαν για την προβλεπόμενη διάρκεια της επιχείρησης και τις διαστάσεις της. Οι στόχοι της Άγκυρας μπορούν χονδρικά να χωριστούν σε πολιτικούς και στρατιωτικούςΣτο πολιτικό επίπεδο, η Άγκυρα θέλει να παγιώσει την ένοπλη αντιπολίτευση των σουνιτών υπό ενιαία στέγη, τουλάχιστον στη Β. Συρία, και ει δυνατόν σε ολόκληρη τη χώρα. Η Άγκυρα φαίνεται να έχει πείσει Ουάσιγκτον και Μόσχα ότι ένα σημαντικό μέρος της συριακής αντιπολίτευσης δεν πρέπει να παραγκωνισθεί από τον σχεδιασμό του μελλοντικού καθορισμού της Συρίας. Η Τουρκία πιστεύει ότι με την πράξη αυτή πέτυχε μια ευκαιρία για να ενώσει τη συριακή αντιπολίτευση στρατιωτικά προς έναν ενιαίο στόχο, υπό μία διοίκηση και υπό ενιαία στρατιωτική δομή. Η Άγκυρα ελπίζει ότι ενώνοντας τις αντιπολιτευόμενες ομάδες πρώτα στη Β. Συρία, μετά στο Χαλέπι και την Ιντλίμπ, ο FSA μπορεί να εξελιχθεί σε αξιόπιστη δύναμη και να γίνει αποδεκτή στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Αλλά το παρελθόν του FSA εγείρει ερωτήματα για την απόδοσή του στο μέτωπο. Σύμφωνα με ανώνυμη πηγή «Ο πόλεμος στη Συρία είναι πόλεμος ιδεολογιών». Ένας σιίτης εθνοφρουρός πεθαίνει για τους Δωδεκαδικούς (ή ιμαμήτες), ένα μέλος του YPG πεθαίνει για τον [φυλακισμένο ηγέτη του ΡΚΚ] Οτσαλάν και τον κουρδικό εθνικισμό. Για ποιόν θα θυσιαστεί ο μαχητής του FSA; Χωρίς κίνητρο για τζιχάντ, η πλειοψηφία του FSA μοιάζει περισσότερο με συμμορία μισθοφόρων που παλεύει για τα χρήματα».
Παρ’ ότι η Άγκυρα ίσως είδε μια ευκαιρία ενοποίησης της συριακής αντιπολίτευσης, πολιτικά και στρατιωτικά, δεν θα είναι εύκολη η κινητοποίηση αυτών των δυνάμεων. Θα χρειαστούν κίνητρα ενίσχυσης της μαχητικής τους ικανότητας, αν όμως αυτό γίνει υπέρμετρα θα μπορούσε να ξεφύγει προς την «τρομοκρατία». Αναμφιβόλως, η συμμετοχή «μετρίως τζιχαντικών» ομάδων όπως η Faylaq al- Sham και η Ahrar al-Sham, θα προσφέρει κάποιο κίνητρο. Η Άγκυρα πρέπει να προσέξει αναμιγνύοντας τέτοιες ομάδες με τον FSA, έτσι ώστε να μην προκαλέσει ανησυχίες σε Ουάσιγκτον και Μόσχα.
Σε στρατιωτικό επίπεδο, η Άγκυρα έχει τρεις στρατηγικούς στόχους:
Ο πρωταρχικός στόχος αυτής της Επιχείρησης είναι η δημιουργία μόνιμης στρατιωτικής βάσης στην περιοχή της Jarablus, όπου θα μπορεί να εκπαιδεύει και να εξοπλίζει τον FSA, παράλληλα θα κυριαρχεί επί του εδάφους. Αυτή η βάση θα συνδέεται με την Τουρκία μέσω αεροδιαδρόμου. Τα εν εξελίξει έργα του μηχανικού στην Jarablus δείχνουν κάτι τέτοιο. Εάν η Άγκυρα στείλει ένα τάγμα κομάντος στην Jarablus, τότε θα καταλάβουμε ότι σκέφτεται πολύ σοβαρά το ενδεχόμενο για μόνιμη στρατιωτική βάση εκεί. Εάν δεν μπορέσει να πείσει άλλες χώρες να δεχθούν την ιδέα της, τότε το Σχέδιο Β της Άγκυρας είναι να δομήσει στη Jarablus ένα ισχυρό στρατιωτικό κέντρο για τον FSA στη Β. Συρία, με παράλληλη παραμονή Τούρκων στρατιωτών.
Ο δεύτεροs στρατηγικός στόχος είναι να αξιοποιήσει την επιτυχία της με την προώθησή της δυτικά της γραμμής al Rai - Azaz, την οποία η Άγκυρα αποκαλεί «γραμμή Jarablus – Cobanbey». Μια τέτοια επέκταση της Άγκυρας έχει δύο στοχεύσεις. Η πρώτη, να κυριαρχήσει ολοκληρωτικά στα 55 μιλίων σύνορα μεταξύ Jarablus και Cobanbey. Η δεύτερη, να ασκήσει πίεση στο κουρδικό Κόμμα Δημοκρατικής Ένωσης (PYD) από τα ανατολικά του καντονιού του Afrin, που ήδη πιέζεται από τον βορρά. Στην ουσία, τόσο η Ουάσιγκτον όσο και η Μόσχα, ευνοούν αυτή την αποκοπή της σημαντικότερης –εντός της Συρίας– γραμμής ανεφοδιασμού του ΙΚ/IS, από την Άγκυρα. Αυτό φυσικά θα απαιτήσει από την Άγκυρα να διαβεβαιώσει Ουάσιγκτον και Μόσχα ότι σκοπεύει πραγματικά να πολεμήσει το ΙΚ/IS. Η μέχρι τώρα έλλειψη ισχυρών αντιδράσεων από τις ΗΠΑ και τη Ρωσία για τη Επιχείρηση της Άγκυρας, δείχνει ότι τέτοιες διαβεβαιώσεις δόθηκαν και ότι είναι ικανοποιημένες, τουλάχιστον προς το παρόν.
Ο τρίτοs στόχος της Άγκυρας, με την Επιχείρηση Ασπίδα του Ευφράτη, είναι ο πιο επικίνδυνος: να επωφεληθεί από την επιτυχία στην Jarablus για να προχωρήσει νοτιοδυτικά και να καταλάβει την al-Bab. Εάν η Άγκυρα έχει επιλέξει αυτόν το στόχο, το όνομα της επιχείρησης πρέπει να αλλάξει από «Ασπίδα του Ευφράτη» σε «Στιλέτο του Ευφράτη», γιατί θα δώσει τέλος στο όνειρο του PYD για σύνδεση με το Afrin μέσω al-Bab και κυριαρχία στην περιοχή βορειοδυτικά του Χαλεπίου, καθώς και στην πλήρη εξάλειψη των επαφών του ΙΚ με την Τουρκία. Οι μακροχρόνιες προετοιμασίες του ΙΚ στην al-Bab έχουν μετατρέψει την πόλη σε εντυπωσιακό οχυρό. Σε αντίθεση με την Jarablus, το ΙΚ έχει ισχυρότερο ανθρώπινο δυναμικό και οχυρώσεις στην al-Bab, όπου ζουν χιλιάδες πολίτες. Αλλά γνωρίζουμε ότι και οι Συριακές Δημοκρατικών Δυνάμεων/Syrian Democratic Forces, που αποτελούνται κυρίως από την κουρδική YPG, προσβλέπουν επίσης στην al-Bab. Εάν ο υποστηριζόμενος από την Άγκυρα FSA, διατηρεί τη δυναμική που επέδειξε στο Jarablus και καταλάβει το al-Bab θα έχει ένα σημαντικό προπύργιο στη βόρεια Συρία.
Τα αυξανόμενα, από τις 26 Αυγούστου, πυρά του πυροβολικού από το έδαφος της Τουρκίας, σε στόχους του YPG στο καντόνι του Afrin, και ο πρωτοφανέρωτος βομβαρδισμός στόχων του YPG στο Afrin από τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη, θα μπορούσαν να είναι προάγγελοι μιας μετατόπισης των επιχειρήσεων προς τα δυτικά.Τώρα ο καθένας, ειδικά Ουάσιγκτον και Μόσχα, παρακολουθεί στενά τις επιδόσεις στο πεδίο της μάχης του υποστηριζόμενου από την Τουρκία FSA. Αν η απόδοση είναι εντυπωσιακή, τότε ως ένδειξη καλής θέλησης προς την Άγκυρα, Ουάσιγκτον και Μόσχα θα μπορούσαν να δώσουν στον FSA την ευκαιρία να απελευθερώσει την al-Bab. Αν η απόδοση είναι κακή, τότε θα επιτραπεί στην κουρδική YPG να επιτεθεί στην al-Bab. Ουάσιγκτον και Μόσχα, που έχουν ανεβάσει στη σκηνή τον θανάσιμο ανταγωνισμό μεταξύ FSA και YPG, είναι ευχαριστημένοι με τις εξελίξεις. Η δοκιμή της Άγκυρας θα πρέπει να κινητοποιήσει τον FSA. Η συριακή κουρδική PYD θα πρέπει στη συνέχεια να αποφασίσει αν μπορεί να αποδεχθεί ότι έληξε η επέκτασή της στη βόρεια Συρία, και ότι τώρα υπάρχει μια έντονα κινητοποιημένη ανταγωνιστική δύναμη που υποστηρίζεται από την Άγκυρα.
Για τις επόμενες ημέρες, το πιο κρίσιμο ερώτημα είναι ποιος θα καταλάβει την al-Bab από το ΙΚ: το YPG, που υποστηρίζει το PKK, ή ο FSA, που υποστηρίζεται από την Άγκυρα;Για να διαβάσει κανείς τις προθέσεις της Άγκυρας, θα πρέπει να παρακολουθεί προσεκτικά τον τύπο των στρατιωτικών μονάδων που χρησιμοποιεί στη Συρία και τις στρατιωτικές κινήσεις της. Μην ξεχνάτε, αν η Άγκυρα αποστείλει ένα τάγμα με κομάντος στην Jarablus, αυτό θα σημαίνει ότι η Τουρκία πήγε εκεί για να μείνει επ’ αόριστον. Αν στείλει τη μηχανοκίνητη ταξιαρχία πεζικού που περιμένει στα σύνορα, τότε προτίθεται να επεκταθεί δυτικά και να καθαρίσει την περιοχή των συνόρων κινούμενη προς την Azaz μέσω al-Rai. Εάν όμως στείλει μια ταξιαρχία τεθωρακισμένων μαζί με τη μηχανοκίνητη ταξιαρχία πεζικού, τότε θα ξέρουμε ότι ο επόμενος στόχος της Άγκυρας είναι η al-Bab. Καταλαβαίνω ότι η Άγκυρα θα προσπαθήσει πρώτα να ελέγξει πλήρως την περιοχή της Jarablus. Η παράταση της διάρκειας της επιχειρήσεως θα προσφέρει στην Άγκυρα περισσότερα χαρτιά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, ώστε να μπορεί να υποθέσει κάποιος πως σκοπεύει να παραμείνει μακροχρόνια στην βόρεια Συρία.
Εν τω μεταξύ, οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις (ΤΕΔ) είχαν τον πρώτο θάνατο στην επιχείρηση «Ασπίδα του Ευφράτη», επιβεβαιώνοντας τις ανησυχίες των εμπειρογνωμόνων ότι οι συγκρούσεις των ΤΕΔ με το YPG ήταν επικείμενες. Στις 27/8/2016 Κούρδοι μαχητές του YPG,περίπου 4 μίλια νοτίως της Jarablus, χτύπησαν δύο τουρκικά τανκς με ρωσικής κατασκευής αντιαρματικούς πυραύλους Kornet, σκοτώνοντας έναν λοχία και τραυματίζοντας τρεις στρατιώτες. Η ΤΕΔ απάντησαν με βολές πυροβολικού και τανκς, και αποστολή ενισχύσεων στην Jarablus. Αναφορές από εδάφους μιλούν για συνέχιση του σφυροκοπήματος στόχων του YPG από την τουρκική πολεμική αεροπορία και το πυροβολικό τους την 28η Αυγούστου.
Παρά το γεγονός ότι δεν έχει ακόμη επιβεβαιωθεί, υπήρξαν επίσης αναφορές για τις πρώτες απώλειες αμάχων από τους τουρκικούς βομβαρδισμούς από γης και αέρος. Η Τουρκία απέρριψε τέτοιους ισχυρισμούς, λέγοντας ότι τα περισσότερα θύματα ήταν μαχητές του YPG που κρύβονταν σε χωριά.
http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2016/08/turkey-syria-what-is-next-after-operation-euphrates-shield.htm